اقلیم حیرانی

عکس‌های محمد صیاد از آوارگان کُرد عراقی که پس از حدود ۳۰ سال از آن رخداد به نمایش در می‌آیند، انباشته از اندوه و سرشار از بهت‌اند. در کنار آن عکس‌هایی که عینا به همراه متن برای خبر‌گزاری‌ها ارسال شده‌اند، تکه‌هایی از عکس‌ها آگران‌دیسمان (بزرگ‌نمایی) شده‌اند، که پاره‌ای از زخم‌هایی است که چون پونکتوم عمل می‌کنند و می‌خراشند.
تصویر از منظر پدیدار‌شناسی، ابژه ـ به مثابه‌ی ـ هیچ‌چیز است. و حال چیزی که در عکس فرض می‌شود، فقط غیاب ابژه و موضوع نیست؛ بلکه با رویکردی مشابه و در شرایطی برابر، این حقیقت را هم مسلم می‌توان گرفت که این ابژه و موضوع واقعا وجود داشته است و در همان جایی بوده که هم‌اکنون می‌بینیم.
عکاسی می‌تواند رام باشد اگر واقع‌گرایی‌اش نسبی بماند و با عادات زیباشناسانه یا تجربی تعدیل شود؛ می‌تواند مجنون باشد اگر این واقع‌گرایی، مطلق و به تعبیری اصیل باشد و آگاهی را وا‌دارد که با حرکتی کاملا بر‌آشوبنده به حرف اصلی زمان باز‌گردد.
اینک انتخاب با ما است: یا صحنه‌ی عکس را مطیعِ رمزگانِ متمدنِ پندار‌های تام کنیم، یا در آن با بیداریِ واقعیتِ رام‌نشدنی مواجه شویم.

مهرداد افسری (کیوریتور)
[بخشی از متن برگرفته از کتاب «اتاق روشن» رولان بارت/ ترجمه فرشید آذرنگ]

محمد صیاد صبور که از پیشکسوتان عکاسی خبری در ایران است، در سال ۱۳۲۶ در بندر انزلی متولد شد. از نوجوانی به تهران آمد و در آتلیه‌ی فتوپلازا مشغول به کار شد و عکاسی را آموخت. سپس در سال ۱۳۴۸ وارد کانون خبرنگاران شد و فعالیت حرفه‌ای خود را آغاز کرد. بین سال‌های ۱۳۵۷-۱۳۵۰ با روزنامه‌ی آیندگان در بخش‌های سیاسی، ورزشی و اجتماعی همکاری کرد. از سال ۱۳۵۷ و در آستانه‌ی پیروزی انقلاب اسلامی، درحالی‌که هنوز در روزنامه‌ی آیندگان مشغول کار بود، همکاری خود را با خبرگزاری آسوشیتد پرس آغاز کرد که تا سال ۱۳۸۰ ادامه یافت. صیاد از آغاز جنگ ایران و عراق به صورت مستمر برای تهیه‌ی عکس و ارسال به این خبرگزاری به جبهه‌ها می‌رفت. عکس‌های مربوط به دوران انقلاب و جنگ محمد صیاد در کتاب‌های مختلفی نیز به چاپ رسیده، از جمله انقلاب نور، ۴۴۴ روز: داستان گروگان‌های آمریکایی در تهران، دفاع عاشقانه و جنگ تحمیلی: دفاع در برابر تجاوز. او در سال ۱۳۵۸ به اتفاق کاوه گلستان کتاب شورش را منتشر کرد که گزارشی تصویری از روزهای منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی است. صیاد در سال ۱۳۵۹ به خاطر عکس‌های مربوط به شکست نیروهای دلتا در عملیات طبس موفق به دریافت جایزه‌ی بهترین عکاس خاورمیانه شد. او در حال حاضر عضو انجمن عکاسان مطبوعات ایران است و در تهران زندگی و کار می‌کند.